Eind april kwam 2017 de hier afgebeelde herinneringsplaquette in beeld.
Een medewerker in actieve dienst zag deze plaquette in Arnhem Dc1A, en vroeg zich af wat dit was en of hier niet iets mee moest gebeuren. Deze vraag kwam via- via bij ons terecht en we zijn op zoek gegaan naar de achtergronden. We hebben enkele foto’s van een herdenking, gehouden op 4 mei 1955, gevonden in het foto archief, die hebben we hier bijgevoegd.
Daarnaast zijn we op zoek gegaan naar meer informatie, door een foto te plaatsten op de Facebook pagina van Oud-Arnhem kwamen enkele reacties met aanvullende informatie. Jan Jansen heeft dit verder uitgewerkt. Gert van Beek is, via Delpher.nl en Wie Was Wie, op zoek gegaan en ook die informatie is uitgewerkt.
Alle tot nu toe bekende informatie is vastgelegd in het bijgevoegde PDF bestand. Omgekomen PTTers in Kamp Vught 1944
Heeft iemand aanvullende informatie dan horen wij dat graag.
Er wordt gewerkt aan een toelichting, die bij de plaquette kan worden geplaatst, en er wordt gedacht aan een eventuele verplaatsing naar onze erfgoed locatie Arnhem Presikhaaf.
Er wordt ook gedacht aan een mogelijk terugkerend herdenkingsmoment.
Van Hans Woltering ontvingen wij een bijzonder mapje met
4 Telefoonkaarten. Het betreft een speciale uitgave van de
50 jarige herdenking van de slag om Arnhem.
Dit krijgt natuurlijk een speciale plaats in de vitrinekast.
Wil je de verzameling eens bewonderen, dat kan.
Iedere dinsdagmiddag zijn wij in Telefooncentrale Presikhaaf, je bent daar van harte welkom. Heb je ook iets bijzonders wat in onze verzameling zou passen neem dan contact op via de contactpagina.
Door Oud Arnhem getriggerd: Hierbij enige aanvullende informatie voor belangstellenden en voor insiders (oud) collega’s.
Dit bericht gaat over de bunker aan de Apeldoornsestraat, bij (oud) PTTers / KPNers veelal bekend onder de naam Telefooncentrale Arnhem DC1. (AH-DC1) Deze naam is echter pas ontstaan nadat de DC (District Centrale) was ingericht en tevens het versterkerstation Arnhem 1.
Later toen aan de Patersstraat een tweede districtcentrale werd ingericht werd de letter A toegevoegd, Ah-Dc1A en de nieuwe centrale kreeg voor PTT de naam Ah-Dc1B, later Ah-DC2.
In de 2e wereldoorlog is de bunker voor / door de Duitsers gebouwd voor communicatieverbindingen o.a. met de bunker Diogenes in Schaarsbergen. De bunker Diogenes was het commandocentrum van de 3. Jagddivision van de Duitse Luftwaffe en was een belangrijke schakel in de Nachtjagd, en stond in contact met de Fliegerhorst Deelen en de radarpeilstations Teerosen.
Na de 2e wereldoorlog werd de, door de Duitsers voor communicatie ingerichte, kazemat ingericht om het telefoonverkeer voor Arnhem en omstreken af te handelen. Het fraaie telefoon en telegraafkantoor op de hoek van het Velperplein / Apeldoornsestraat werd in 1945 volledig verwoest.
Het Telegraaf en Telefoonkantoor voor de verwoesting
Er werd een handcentrale in de “bunker” ingericht. Door technische medewerkers is, mede met het gebruik van ijzerwerk uit de vernietigde telegraafcentrale, de lokale handcentrale Arnhem ingericht. De bunker werd uitgebreid met een opbouw waar de eerste nieuwe automatische centrale van Arnhem werd ingericht, die werd op 15-07-1947 in gebruik genomen.
Indiensstelling 15-07-1947 de vlag hangt uit!Hoog bezoek bij de indiensstelling op 15-07-1947
Op de bovenste etage van de opbouw werd de districtscentrale voor interlokaal telefoonverkeer ingericht. In 1950 werden de centrales rond Ede die tijdelijk aan de districtscentrale in Utrecht waren gekoppeld weer op de centrale in Arnhem aangesloten.
Omdat de bunker onvoldoende ruimte had om ook monteurs en administratie te herbergen werd een villa met bijbehorend koetshuis aan de Jansbuitensingel (nr. 27) ingericht als kantoorruimte. (Deze villa was oorspronkelijk bezit van Freule van Verschuer).
Villa en Koetshuis aan de Jansbuitensingel 27. (Nu staat daar ongeveer Jansbuitensingel 24)
In 1956 werd begonnen met de bouw van een nieuw telefoonkantoor aan de Apeldoornsestraat. Dit gebouw kwam pal aan de Apeldoornsestraat te staan voor de bunker met opbouw.
Nadat dit gebouw gereed was werd de voormalige bunker (met opbouw) dus aan het zicht onttrokken.
De in aanbouw zijnde nieuwbouw, links de “bunker”
Tijdens de werkzaamheden om de lokale telefooncentrale van de bunker naar het nieuwe kantoor over te brengen vond er op 13-11-1957 een ongeval plaats waarbij twee mensen zwaargewond zijn geraakt.
Bericht uit “De Tijd” van 14-11-1957
In de nieuwbouw pal aan de Apeldoornsestraat kwam verdeeld over twee etages de lokale telefoonautomaat van Arnhem te staan. Ook werd er een versterkerstation en een Automatisch Telegraaf Overdraag Station ingericht. Op de bovenste (4e) etage was tevens de telefoonzaal ingericht waar nog lange tijd door tussenkomst van telefonisten het internationaal telefoonverkeer werd afgehandeld.
Ook de inlichtendienst (008) was in deze telefoonzaal gehuisvest.
Voorzijde van de nieuwe vleugel van de Telefooncentrale Apeldoornsestraat
In 1967 werd een straalverbindingsschotel op het dak geplaatst die werd in 1972 vervangen door een toren met meer schotels daarop.
Over dit onderwerp later meer.
Helaas is de toegang tot KPN gebouwen voor club activiteiden
tijdelijk opnieuw gesloten. Dat betekent dat ook wij niet in de
telefooncentrale Presikhaaf mogen zijn. Dus geen onderhoud
en voortgang bij de opbouw van de UR centrale, maar we mogen
ook geen bezoekers ontvangen. Wanneer we weer open mogen
zullen wij dat hier weer kenbaar maken. 🙁
Vandaag 2 oktober was de Club van Draadje, een groep jongelui die geïnteresseerd zijn in elektronica, met hun begeleiders bij ons op bezoek. Dit was in het kader van het 10 jarig bestaan van de club in 2020. I.v.m. corona was het lang uitgesteld.
We vonden het erg leuk om zo’n jonge enthousiaste groep te ontvangen.
De reacties uit de groep waren ook zeer positief 🙂
Na lange tijd konden we weer eens een bijeenkomst organiseren.
Deze keer een groep (oud) collega’s. Ontvangst met koffie en petitfour,
Daarna een presentatie over het ontstaan van Telefan en een stukje geschiedenis van Telegraaf en Telefoon in Arnhem.
Daarna een rondgang in kleine groepen vaan 3 of 4 langs de verzameling.
En dan nog ruim gelegenheid om bij te praten.
Hierbij foto’s van de geslaagde dag.
Van een verzamelaar uit Rheden kregen we een vroeg model antwoordapparaat. Detering +/- 1960/65
Het is een Alibicord van de firma ALOIS ZETTLER in Duitsland (München)
Het kan een boodschap weergeven van 30 seconden en 22 boodschappen van 30 sec. opslaan! Een mooie aanwinst bedankt!
Onze trouwe medewerker Hans Woltering heeft voor enkele nieuwe aanwinsten gezorgd. Een telefoontoestel type Wenen een lijnkiezer toestel met aansluitkast al van voor WOII maar ook na die tijd nog in gebruik.
Ook een schakelkast / centrale / centraalpost met valklepjes voor de aangesloten inductor-toestellen, maar ook met een kiesschijf om uit te kunnen bellen. Deze was in gebruik bij de BB. (Bescherming Bevolking)
Toestel Wenen 1
Toestel Wenen 2
Lijnkiezer met aansluitkast
BB schakelkast /centraalpost
BB centraalopst binnenwerk
Extra bel in de centraalpost
Met de schakelaars konden doorverbindingen worden gemaakt voor onderling bellen, groepsgesprek en doorverbinden met een buitenlijn.
Het opschrift n.v. verTELmij is een vervanging van de fabrikant, de Duitse firmanaam T&N (Telefonbau und Normalzeit), dat zou kort na WOII in Nederland verkeerd vallen. 🙂 De datering is +/- 1952, afgeleid van de productiedatum van het telefoonkapsel. Hans Woltering zeer bedankt voor deze schenking!
Met inachtneming van de COVID regels mogen wij weer gasten ontvangen.
Dat kan op dinsdagen bij voorkeur tussen 13.00 en 16.00 u.
Op dinsdagen zijn we bezig met onderhoud en uitbreiding van de collectie.
We hebben de nodige nieuwe aanwinsten, telefoons, een telefoonpost, meetinstrumenten en een complete UR – VB telefooncentrale die momenteel wordt opgebouwd.
Genoeg nieuwe dingen te zien dus! Tot ziens in de centrale Presikhaaf!
Afgelopen dinsdag 3 augustus kregen we van Arnold Abels (voorzitter van de sTEN) een nieuwe aanwinst voor onze verzameling.
Het apparaat is door Jan Garnier gered van weggooien in een container.!!
Het is een galvanometer één van de eerste meetinstrumenten die is ontwikkeld om storingen in telegraaf en telefoonleidingen op te lossen!
Een eerste vorm van meten van kabelstoringen.
Het is gebouwd op het principe van de brug van Wheatstone, een weerstand vergelijkingsmeting tussen twee takken.
De meter is van het fabrikaat Siemens & Halske een prachtig stuk techniek!
Deze meter wordt al in 1910 afgebeeld in een boek over stroomvoorziening
voor telegraaf en telefoon.
Een wel heel bijzondere aanwinst, zeer bedankt Arnold!!!
Afbeeldingen van het apparaat:
